Εφηβεία και συμβουλευτική εφήβων
Οι έφηβοι διαμορφώνουν οι ίδιοι την εφηβεία τους. Η εφηβεία αναμφισβήτητα, είναι η ηλικιακή περίοδος στη ζωή του ανθρώπου με τις μεγαλύτερες αλλαγές. Παλαιότερα η εφηβεία, θεωρούταν ότι διαρκούσε μέχρι την ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (περίπου στα 18 έτη). Ο Arnett, εισήγαγε την έννοια των αναδυόμενων ενηλίκων, σύμφωνα με την οποία, η εφηβεία, ολοκληρώνεται περίπου στα 22α έτη του ανθρώπου. Το διάστημα από τα 18 μέχρι τα 22, θεωρείται ένας αναδυόμενος ενήλικας.
Αλλαγές κατά την εφηβεία
Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή του εφήβου είναι ποικίλες. Το σώμα αρχίζει να αλλάζει και να αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Παράλληλα, ξεκινά η περίοδος της ήβης, όπου ενεργοποιεί πολλές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Η σεξουαλική ανάπτυξη του εφήβου, ενεργοποιεί και μία διαφορετική αντίληψη του ίδιου απέναντι στους άλλους. Συνήθως στην εφηβεία, ξεκινούν οι πρώτες απογοητεύσεις για την εξωτερική εμφάνιση, οι οποίες πλήττουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του εφήβου.
Η περίοδος της εφηβείας, αποτελεί κομβικό σημείο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ατόμου. Ο έφηβος ξεκινά πλέον να έχει άλλη θέση στην κοινωνία. Να ενδιαφέρεται για πολιτικά ζητήματα. Να παίρνει θέση. Να εκφράζει απόψεις. Να αναπτύσσει ηθική σκέψη. Βέβαια, όλα αυτά κάτω από το πρίσμα του εγωκεντρισμού που χαρακτηρίζει τους εφήβους. Ό,τι συμβαίνει στον κόσμο, αφορά τους ίδιους.
Στην περίοδο αυτή, αλλάζουν και οι διαπροσωπικές σχέσεις τον εφήβων. Ξαφνικά, είναι μεγάλη ανάγκη για αυτούς, να γίνονται αποδεκτοί από τους συνομήλικούς τους. Η συμμετοχή τους σε ομάδες συνομηλίκων, η διαμόρφωση φιλικών και ερωτικών σχέσεων, αποκτούν μέγιστη σημασία. Αντίθετα, η σχέση με τους γονείς δοκιμάζεται. Οι γονείς απομυθοποιούνται. Σταματούν να είναι οι ήρωες και οι προστάτες τους. Γίνονται αυτοί που θα «πολεμήσουν» για τον καλύτερο δικό τους κόσμο.
Η συμβολή της συμβουλευτικής εφήβων
Αναμφισβήτητα, αυτή η έκρυθμη περίοδος στη ζωή του ανθρώπου, δημιουργεί σύγχυση και στον ψυχικό του κόσμο του εφήβου. Συναισθήματα όπως έντονο άγχος, θλίψη, ματαίωση, και συμπεριφορές όπως διατροφικές διαταραχές, κοινωνικές δυσκολίες ή αντικοινωνικές συμπεριφορές, εμφανίζονται συχνά στους έφηβους.
Η συμβουλευτική, έρχεται για να μειώσει την ένταση των συναισθημάτων και να εφαρμόσει πιο λειτουργικούς τρόπους συμπεριφοράς. Ως σύμβουλος, είμαι εδώ, για να ακούσω τον έφηβο με πλήρη ενσυναίσθηση και αποδοχή. Στόχος των συνεδριών μου, είναι να βοηθήσω τον έφηβο να έρθει σε επαφή με την προσωπική του ταυτότητα. Να την ενισχύσει και να την αποδεκτεί. Σπάνιες φορές μπορεί να γίνω κατευθυντική, μιας και πιστεύω ότι κάτι τέτοιο εγκλωβίζει παρά βοηθά την προσωπικότητα του εφήβου να αναδυθεί. Ο έφηβος, με τη δική μου συμπαράσταση, μόνος του βρίσκει τον τρόπο και ανθίζει μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Στις συνεδρίες με τους εφήβους, τα βασικότερα σημεία τα οποία δουλεύω, είναι οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. Η κάθε θεραπεία, είναι εξατομικευμένη στον κάθε έφηβο, και ενισχύεται με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του κάθε εφήβου.
Η συμβουλευτική, προσφέρει στους έφηβους, αυτό που κυρίως έχουν ανάγκη από τους ενήλικες σε αυτή την περίοδο της ζωής τους. Την κατανόηση και την αποδοχή. Και μόνο αυτού του είδους η σχέση που χτίζεται με τον θεραπευτή, είναι βοηθητική για τους ίδιους.
Μου αρέσει να δουλεύω με εφήβους, γιατί κάθε φορά, μαθαίνω κάτι καινούριο για τον κόσμο μας. Κάτι, που ως ενήλικας, έχω ξεχάσει να τον αντιμετωπίζω με τον κριτικό τρόπο των εφήβων. Αυτή τη φλόγα, προσπαθώ να διατηρήσω και να προστατέψω στους εφήβους. Βοηθώντας τους παράλληλα να νιώσουν καλύτερα, με όλους τους υπόλοιπους τομείς που μπορεί να τους προβληματίζουν και να επηρεάζουν την αυτοαντίληψή τους.
Κάποτε, ένας έφηβος μου είχε πει: «Αν οι ενήλικες, σταματούσαν συνέχεια να λένε τη λέξη ‘εγώ’, ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος.»
(Α. Α)
*Σε περίπτωση που κρίνω ότι μία κατάσταση χρειάζεται περεταίρω και πιο εξειδικευμένη βοήθεια, παραπέμπω τον έφηβο σε ψυχίατρο με τον οποίο συνεργάζομαι